W naszym artykule Polka w Japonii – o braku Świąt i obchodach Nowego Roku wspominałam, że nie trzeba wyjechać daleko, żeby móc zaobserwować zupełnie inne zwyczaje dotyczące pewnych świąt. Mieszkańcy Ukrainy, będący naszymi bliskimi sąsiadami, obchodzą święta Bożego Narodzenia w sposób bardzo różniący się od naszego.
O zwyczajach panujących na Ukrainie, czytelnikom Teacher’s Corner, zgodziła się opowiedzieć pochodząca z okolic Lwowa Natalia Pawlikowski.
Pierwszą rzeczą, którą trzeba zapamiętać, jeśli chodzi o Boże Narodzenie na Ukrainie jest to, że u naszych wschodnich sąsiadów dominującym obrządkiem religijnym jest prawosławie.
Rok liturgiczny, w tym właśnie obrządku, był organizowany zgodnie z datami kalendarza juliańskiego, który przestał obowiązywać w Europie pod koniec XVI wieku. Tradycja jednak pozostała i chociaż obecnie kalendarz gregoriański zdominował świeckie życie całego kontynentu, prawosławny rok liturgiczny pozostał pod wpływem jego poprzednika.
Z tego właśnie powodu świętowanie rozpoczyna się na Ukrainie 6 stycznia.
Na Ukrainie Wigilia występuje pod nazwą Święty Wieczór. Przypada na dzień 6 stycznia i jest początkiem prawie dwutygodniowego okresu świątecznego.
Przygotowania do Świętego Wieczoru rozpoczynają się w dniu 28 listopada, kiedy to zaczyna się uroczysty post. Co ciekawe, post w obrządku prawosławnym różni się znacząco od postu, jaki jest nam znany z obrządku katolickiego – w trakcie postu wyznawcy prawosławia nie mogą spożywać nie tylko mięsa ale również wszelkich produktów odzwierzęcych. Chociaż w większych miastach i na wschodzie kraju odchodzi się od ścisłego przestrzegania postu, to na zachodzie kraju, głównie we wsiach, starsi ludzie, przywiązani do tradycji, pilnują postnych przykazań i przypominają o tym młodym.
W dzień Świętego Wieczoru nie wolno spożywać żadnych pokarmów przed rozpoczęciem uroczystej wieczerzy, która rozpoczyna się w momencie, gdy na niebie pojawi się pierwsza gwiazdka.
Kiedy mieszkańcy domu siadają do uroczystej wieczerzy, gospodarz rozpoczyna ją słowami podziękowania za możliwość spotkania się wszystkich członków rodziny i wyraża nadzieję, że ponownie wszyscy będą mieli okazję spotkać się przy świątecznym stole za rok.
Dzień 6 stycznia jest dniem, w którym nie odwiedza się dalszej rodziny i znajomych. To bardzo ciepłe święto, które mieszkańcy Ukrainy spędzają z najbliższymi.
Po kolacji zazwyczaj spędza się czas na śpiewaniu kolęd.
Wieczorem nie sprząta się jedzenia, które nie zostało spożyte w trakcie wieczerzy. Istnieje bowiem przekonanie, że w nocy, do pozostawionego przez rodzinę stołu, zasiadają duchy przodków, żeby móc wspólnie z żyjącymi domownikami dzielić się świątecznym posiłkiem.
Warto wspomnieć, że mieszkańcy Ukrainy, w tym wyjątkowym dniu, nie obdarowują się prezentami. Dzieci mogą znaleźć pod swoją poduszką prezenty od Świętego Mikołaja 19 grudnia. Niektórzy wręczają sobie również drobne, symboliczne prezenty w trakcie rodzinnych spotkań 7, 8 i 9 stycznia.
Podobnie jak w tradycji katolickiej, w ten specjalny dzień wigilii Bożego Narodzenia, na stole powinno pojawić się dwanaście postnych dań.
Najważniejszym daniem, prawdziwą królową stołu, jest kutia, nazywana przez niektórych kucią. Jest to specjalne bożonarodzeniowe danie, którego głównym składnikiem jest ziarno pszenicy. Chociaż ostatnio wiele rodzin woli zakupić wcześniej przygotowane danie, niektórzy decydują się na samodzielne przygotowanie tego świątecznego specjału.
Przygotowanie kutii w tradycyjny sposób jest niezwykle pracochłonne i zajmuje wiele czasu. Pierwszym etapem przygotowania jest namaczanie ziaren pszenicy w wodzie. Kiedy ziarna nasiąkną, ubija się je w celu oddzielenia skorupki od reszty ziarna. Następnie rozpoczyna się gotowanie, które trwa niemal cały dzień. Przed podaniem kutii na świąteczny stół, doprawia się ją odpowiednio miodem, suszonymi owocami, makiem, cukrem i orzechami – w dowolnej kombinacji.
Samo danie w swojej ostatecznej wersji może mieć bardzo różną konsystencję. Czasami przypomina zupę, innym razem bliżej mu do gęstej owsianki. Kutia jest symbolem dobrobytu i bogactwa. Jej spożywaniem mieszkańcy danego gospodarstwa chcą zapewnić sobie pomyślność w nadchodzącym roku. Z tym daniem wiąże się też pewien dość ciekawy zwyczaj, który nakazuje aby gospodarz podrzucił jedną łyżkę kutii aż do sufitu. Jest to prośba skierowana do Boga o pomyślność w prowadzeniu gospodarstwa.
Oprócz kutii na stole powinny się też znaleźć takie dania jak duszona kapusta, pierożki z postnym farszem, grzyby, zasmażany groch z cebulą, przygotowany z suszonych owoców kompot uzwar, ziemniaki oraz ryba. Co ciekawe, na Ukrainie nie przygotowuje się określonego rodzaju ryby – to, jaka ryba pojawi się na stole, zależy tylko i wyłącznie od wyboru gospodyni.
Ważne jest też odpowiednie przygotowanie stołu, do którego mają zasiąść wieczorem członkowie rodziny. Zgodnie ze zwyczajem pod stół powinien trafić niewielki woreczek z siankiem, zaś pod obrusem, na każdym z czterech rogów stołu, powinien się znaleźć ząbek czosnku. Czosnek umieszczony na stole ma za zadanie odgonić złe duchy, które mogłyby nawiedzić dane domostwo.
Ważnym symbolem świąt na Ukrainie, którego nie może zabraknąć w gospodarstwie przestrzegającym tradycji jest Diduch. Jest to wielki sonp utworzony z kłosów pszenicy. Zazwyczaj do jego utworzenia wykorzystuje się najpiękniejsze i najbogatsze kłosy, które udało się zebrać w trakcie żniw. Diduch jest stawiany pośrodku domu lub w kącie pod świętą ikoną. Stanowi on symbol przodków mieszkających wcześniej w danym domu i stawia się go w ich imieniu. Uważa się, że postawienie w domu tej ozdoby przynosi bogactwo i dobrobyt. Jest to również symbol przodków i rodzinnego ciepła. Istnieje opowieść nawiązująca do biblijnych wydarzeń, która mówi, że podobny snop posłużył świętemu Józefowi do zasłonięcia dziury w stajence.
W ukraińskich domach pojawia się również choinka, która stanowi istotny symbol świąteczny.
Wertep to forma kolędowania, z którą można spotkać się na Ukrainie. Jeśli odwiedzicie Lwów w pierwszej połowie stycznia z pewnością natkniecie się na wiele dziecięcych i młodzieżowych grup w pięknych tradycyjnych strojach i bogatych przebraniach. Najmłodsi mieszkańcy Ukrainy wędrują po mieście śpiewając i odgrywając sceny biblijne związane z Bożym Narodzeniem.
Noc z 13 na 14 stycznia to wieczór, kiedy zgodnie z kalendarzem juliańskim rozpoczynał się nowy rok. Te dwa dni są bardzo ważne w obrządku prawosławnym.
Wieczorem 13 stycznia ma miejsce tak zwana Szczodra Wieczerza, kiedy to domownicy ponownie zbierają się na uroczysty posiłek, żeby wspólnie świętować. Tego dnia, z samego rana, krążą po domach młodzi kolędnicy, którzy odśpiewują specjalne kolędy związane z tym dniem.
Szczodra Wieczerza, w przeciwieństwie do Świętego Wieczoru nie ma charakteru postnego. Dlatego też tego dnia na stole pojawia się wiele bogatych potraw.
Dzień 14 stycznia nazywany jest Starym Nowym Rokiem lub też dniem świętego Wasyla. Tego dnia młodzi chłopcy chodzą po domach, niosąc ze sobą błogosławieństwo świętego Wasyla. Zgodnie ze zwyczajem, wygłaszają słowa specjalnej modlitwy, sypiąc na stół w danym domu ziarna pszenicy. Zazwyczaj, po otrzymaniu błogosławieństwa, gospodarz zobowiązany jest obdarować młodego gościa słodkim przysmakiem albo drobną opłatą.
W tym dniu, chociaż tradycja dnia świętego Wasyla skierowana jest głównie do młodych, bardzo często starsi mężczyźni odwiedzają swoich sąsiadów, mając nadzieję, że za błogosławieństwo pomyślności w rozpoczętym właśnie roku, zostaną obdarowani kieliszkiem wódki spełnionym wspólnie z gospodarzem.
Te dni mają bardzo uroczysty charakter i wiążą się z bardzo ciepłą i przyjacielską atmosferą. Ludzie, szczególnie na wsiach, odwiedzają się wzajemnie i spędzają wspólnie czas na zabawie i świętowaniu, tworząc w ten sposób niepowtarzalną świąteczną atmosferę.
Zakończeniem okresu bożonarodzeniowego na Ukrainie jest wigilia dnia 18 stycznia oraz przypadające na 19 stycznia święto Chrztu Pańskiego.
18 stycznia ma miejsce tak zwana Biedna Wieczerza, w trakcie której, podobnie jak w dzień Świętego Wieczoru, obowiązuje ścisły post. Jest to ostatni dzień, w którym członkowie rodziny zbierają się na uroczysty, świąteczny posiłek.
W nocy z 18 na 19 stycznia rozpoczyna się wielkie święto Chrztu Pańskiego. W ten dzień, po uroczystej mszy, odbywa się procesja, która wędruje do najbliższej rzeki lub jeziora, gdzie następuje poświęcenie wody przez duchownego.
W wielu miejscach, jak chociażby na brzegu Jeziora Świętej Anny, wierni, wspólnie z kapłanem, przystępują do oczyszczającej kąpieli. Zwyczaj nakazuje potrójne, całkowite zanurzenie się w wodzie. Rytuał ten ma oczyścić dusze i ciała wiernych z grzechu i wszelkich chorób.
Wierzy się, że tego dnia woda nabiera specjalnych, cudownych właściwości, dlatego nie wolno jej wzburzać takimi czynnościami jak chociażby wykonywanie prania.
Święto Chrztu Pańskiego jest ostatnim wyjątkowym dniem związanym z okresem Bożego Narodzenia w obrządku prawosławnym.
Jeśli zainteresował cię artykuł dotyczący świąt Bożego Narodzenia na Ukrainie, koniecznie zerknij na nasz artykuł Wielka loteria i 12 rodzynek, z którego dowiesz się jak wygląda Boże Narodzenie w Hiszpanii oraz sprawdź tekst Polka w Japonii – o braku świąt i obchodach Nowego Roku, w którym opowiadamy o tym, jak świętują Nowy Rok mieszkańcy Japonii.
W naszym artykule Polka w Japonii – o braku Świąt i obchodach Nowego Roku wspominałam, że nie trzeba wyjechać daleko, żeby móc zaobserwować zupełnie inne zwyczaje dotyczące pewnych świąt. Mieszkańcy Ukrainy, będący naszymi bliskimi sąsiadami, obchodzą święta Bożego Narodzenia w sposób bardzo różniący się od naszego.
O zwyczajach panujących na Ukrainie, czytelnikom Teacher’s Corner, zgodziła się opowiedzieć pochodząca z okolic Lwowa Natalia Pawlikowski.
Pierwszą rzeczą, którą trzeba zapamiętać, jeśli chodzi o Boże Narodzenie na Ukrainie jest to, że u naszych wschodnich sąsiadów dominującym obrządkiem religijnym jest prawosławie.
Rok liturgiczny, w tym właśnie obrządku, był organizowany zgodnie z datami kalendarza juliańskiego, który przestał obowiązywać w Europie pod koniec XVI wieku. Tradycja jednak pozostała i chociaż obecnie kalendarz gregoriański zdominował świeckie życie całego kontynentu, prawosławny rok liturgiczny pozostał pod wpływem jego poprzednika.
Z tego właśnie powodu świętowanie rozpoczyna się na Ukrainie 6 stycznia.
Na Ukrainie Wigilia występuje pod nazwą Święty Wieczór. Przypada na dzień 6 stycznia i jest początkiem prawie dwutygodniowego okresu świątecznego.
Przygotowania do Świętego Wieczoru rozpoczynają się w dniu 28 listopada, kiedy to zaczyna się uroczysty post. Co ciekawe, post w obrządku prawosławnym różni się znacząco od postu, jaki jest nam znany z obrządku katolickiego – w trakcie postu wyznawcy prawosławia nie mogą spożywać nie tylko mięsa ale również wszelkich produktów odzwierzęcych. Chociaż w większych miastach i na wschodzie kraju odchodzi się od ścisłego przestrzegania postu, to na zachodzie kraju, głównie we wsiach, starsi ludzie, przywiązani do tradycji, pilnują postnych przykazań i przypominają o tym młodym.
W dzień Świętego Wieczoru nie wolno spożywać żadnych pokarmów przed rozpoczęciem uroczystej wieczerzy, która rozpoczyna się w momencie, gdy na niebie pojawi się pierwsza gwiazdka.
Kiedy mieszkańcy domu siadają do uroczystej wieczerzy, gospodarz rozpoczyna ją słowami podziękowania za możliwość spotkania się wszystkich członków rodziny i wyraża nadzieję, że ponownie wszyscy będą mieli okazję spotkać się przy świątecznym stole za rok.
Dzień 6 stycznia jest dniem, w którym nie odwiedza się dalszej rodziny i znajomych. To bardzo ciepłe święto, które mieszkańcy Ukrainy spędzają z najbliższymi.
Po kolacji zazwyczaj spędza się czas na śpiewaniu kolęd.
Wieczorem nie sprząta się jedzenia, które nie zostało spożyte w trakcie wieczerzy. Istnieje bowiem przekonanie, że w nocy, do pozostawionego przez rodzinę stołu, zasiadają duchy przodków, żeby móc wspólnie z żyjącymi domownikami dzielić się świątecznym posiłkiem.
Warto wspomnieć, że mieszkańcy Ukrainy, w tym wyjątkowym dniu, nie obdarowują się prezentami. Dzieci mogą znaleźć pod swoją poduszką prezenty od Świętego Mikołaja 19 grudnia. Niektórzy wręczają sobie również drobne, symboliczne prezenty w trakcie rodzinnych spotkań 7, 8 i 9 stycznia.
Podobnie jak w tradycji katolickiej, w ten specjalny dzień wigilii Bożego Narodzenia, na stole powinno pojawić się dwanaście postnych dań.
Najważniejszym daniem, prawdziwą królową stołu, jest kutia, nazywana przez niektórych kucią. Jest to specjalne bożonarodzeniowe danie, którego głównym składnikiem jest ziarno pszenicy. Chociaż ostatnio wiele rodzin woli zakupić wcześniej przygotowane danie, niektórzy decydują się na samodzielne przygotowanie tego świątecznego specjału.
Przygotowanie kutii w tradycyjny sposób jest niezwykle pracochłonne i zajmuje wiele czasu. Pierwszym etapem przygotowania jest namaczanie ziaren pszenicy w wodzie. Kiedy ziarna nasiąkną, ubija się je w celu oddzielenia skorupki od reszty ziarna. Następnie rozpoczyna się gotowanie, które trwa niemal cały dzień. Przed podaniem kutii na świąteczny stół, doprawia się ją odpowiednio miodem, suszonymi owocami, makiem, cukrem i orzechami – w dowolnej kombinacji.
Samo danie w swojej ostatecznej wersji może mieć bardzo różną konsystencję. Czasami przypomina zupę, innym razem bliżej mu do gęstej owsianki. Kutia jest symbolem dobrobytu i bogactwa. Jej spożywaniem mieszkańcy danego gospodarstwa chcą zapewnić sobie pomyślność w nadchodzącym roku. Z tym daniem wiąże się też pewien dość ciekawy zwyczaj, który nakazuje aby gospodarz podrzucił jedną łyżkę kutii aż do sufitu. Jest to prośba skierowana do Boga o pomyślność w prowadzeniu gospodarstwa.
Oprócz kutii na stole powinny się też znaleźć takie dania jak duszona kapusta, pierożki z postnym farszem, grzyby, zasmażany groch z cebulą, przygotowany z suszonych owoców kompot uzwar, ziemniaki oraz ryba. Co ciekawe, na Ukrainie nie przygotowuje się określonego rodzaju ryby – to, jaka ryba pojawi się na stole, zależy tylko i wyłącznie od wyboru gospodyni.
Ważne jest też odpowiednie przygotowanie stołu, do którego mają zasiąść wieczorem członkowie rodziny. Zgodnie ze zwyczajem pod stół powinien trafić niewielki woreczek z siankiem, zaś pod obrusem, na każdym z czterech rogów stołu, powinien się znaleźć ząbek czosnku. Czosnek umieszczony na stole ma za zadanie odgonić złe duchy, które mogłyby nawiedzić dane domostwo.
Ważnym symbolem świąt na Ukrainie, którego nie może zabraknąć w gospodarstwie przestrzegającym tradycji jest Diduch. Jest to wielki sonp utworzony z kłosów pszenicy. Zazwyczaj do jego utworzenia wykorzystuje się najpiękniejsze i najbogatsze kłosy, które udało się zebrać w trakcie żniw. Diduch jest stawiany pośrodku domu lub w kącie pod świętą ikoną. Stanowi on symbol przodków mieszkających wcześniej w danym domu i stawia się go w ich imieniu. Uważa się, że postawienie w domu tej ozdoby przynosi bogactwo i dobrobyt. Jest to również symbol przodków i rodzinnego ciepła. Istnieje opowieść nawiązująca do biblijnych wydarzeń, która mówi, że podobny snop posłużył świętemu Józefowi do zasłonięcia dziury w stajence.
W ukraińskich domach pojawia się również choinka, która stanowi istotny symbol świąteczny.
Wertep to forma kolędowania, z którą można spotkać się na Ukrainie. Jeśli odwiedzicie Lwów w pierwszej połowie stycznia z pewnością natkniecie się na wiele dziecięcych i młodzieżowych grup w pięknych tradycyjnych strojach i bogatych przebraniach. Najmłodsi mieszkańcy Ukrainy wędrują po mieście śpiewając i odgrywając sceny biblijne związane z Bożym Narodzeniem.
Noc z 13 na 14 stycznia to wieczór, kiedy zgodnie z kalendarzem juliańskim rozpoczynał się nowy rok. Te dwa dni są bardzo ważne w obrządku prawosławnym.
Wieczorem 13 stycznia ma miejsce tak zwana Szczodra Wieczerza, kiedy to domownicy ponownie zbierają się na uroczysty posiłek, żeby wspólnie świętować. Tego dnia, z samego rana, krążą po domach młodzi kolędnicy, którzy odśpiewują specjalne kolędy związane z tym dniem.
Szczodra Wieczerza, w przeciwieństwie do Świętego Wieczoru nie ma charakteru postnego. Dlatego też tego dnia na stole pojawia się wiele bogatych potraw.
Dzień 14 stycznia nazywany jest Starym Nowym Rokiem lub też dniem świętego Wasyla. Tego dnia młodzi chłopcy chodzą po domach, niosąc ze sobą błogosławieństwo świętego Wasyla. Zgodnie ze zwyczajem, wygłaszają słowa specjalnej modlitwy, sypiąc na stół w danym domu ziarna pszenicy. Zazwyczaj, po otrzymaniu błogosławieństwa, gospodarz zobowiązany jest obdarować młodego gościa słodkim przysmakiem albo drobną opłatą.
W tym dniu, chociaż tradycja dnia świętego Wasyla skierowana jest głównie do młodych, bardzo często starsi mężczyźni odwiedzają swoich sąsiadów, mając nadzieję, że za błogosławieństwo pomyślności w rozpoczętym właśnie roku, zostaną obdarowani kieliszkiem wódki spełnionym wspólnie z gospodarzem.
Te dni mają bardzo uroczysty charakter i wiążą się z bardzo ciepłą i przyjacielską atmosferą. Ludzie, szczególnie na wsiach, odwiedzają się wzajemnie i spędzają wspólnie czas na zabawie i świętowaniu, tworząc w ten sposób niepowtarzalną świąteczną atmosferę.
Zakończeniem okresu bożonarodzeniowego na Ukrainie jest wigilia dnia 18 stycznia oraz przypadające na 19 stycznia święto Chrztu Pańskiego.
18 stycznia ma miejsce tak zwana Biedna Wieczerza, w trakcie której, podobnie jak w dzień Świętego Wieczoru, obowiązuje ścisły post. Jest to ostatni dzień, w którym członkowie rodziny zbierają się na uroczysty, świąteczny posiłek.
W nocy z 18 na 19 stycznia rozpoczyna się wielkie święto Chrztu Pańskiego. W ten dzień, po uroczystej mszy, odbywa się procesja, która wędruje do najbliższej rzeki lub jeziora, gdzie następuje poświęcenie wody przez duchownego.
W wielu miejscach, jak chociażby na brzegu Jeziora Świętej Anny, wierni, wspólnie z kapłanem, przystępują do oczyszczającej kąpieli. Zwyczaj nakazuje potrójne, całkowite zanurzenie się w wodzie. Rytuał ten ma oczyścić dusze i ciała wiernych z grzechu i wszelkich chorób.
Wierzy się, że tego dnia woda nabiera specjalnych, cudownych właściwości, dlatego nie wolno jej wzburzać takimi czynnościami jak chociażby wykonywanie prania.
Święto Chrztu Pańskiego jest ostatnim wyjątkowym dniem związanym z okresem Bożego Narodzenia w obrządku prawosławnym.
Jeśli zainteresował cię artykuł dotyczący świąt Bożego Narodzenia na Ukrainie, koniecznie zerknij na nasz artykuł Wielka loteria i 12 rodzynek, z którego dowiesz się jak wygląda Boże Narodzenie w Hiszpanii oraz sprawdź tekst Polka w Japonii – o braku świąt i obchodach Nowego Roku, w którym opowiadamy o tym, jak świętują Nowy Rok mieszkańcy Japonii.
Dziennikarka, copywriter, studentka filologii polskiej
Nauczanie online to temat rzeka. Wielu nauczycieli dzieliło się już swoimi opiniami na jego temat. Na łamach nauczycielskich blogów i facebookowych grup mówiło się o
Czas ruszyć się sprzed komputerów! I truly mean it! Uczniowie mają już serdecznie dość logowań, prezentacji, quizów i tym podobnych, początkowo atrakcyjnych, rozwiązań w zdalnym
Mrozek poszczypał za policzki, gdzieniegdzie śnieg przyprószył, grudzień rozgościł się na kartach kalendarza – sezon przedświąteczny w pełni! Jak sezon przedświąteczny, to i bożonarodzeniowa lekcja
Nauczanie online to temat rzeka. Wielu nauczycieli dzieliło się już swoimi opiniami na jego temat. Na łamach nauczycielskich blogów i facebookowych grup mówiło się o
Czas ruszyć się sprzed komputerów! I truly mean it! Uczniowie mają już serdecznie dość logowań, prezentacji, quizów i tym podobnych, początkowo atrakcyjnych, rozwiązań w zdalnym
Mrozek poszczypał za policzki, gdzieniegdzie śnieg przyprószył, grudzień rozgościł się na kartach kalendarza – sezon przedświąteczny w pełni! Jak sezon przedświąteczny, to i bożonarodzeniowa lekcja
