Każdy kreatywny nauczyciel, któremu zależy na ciekawych zajęciach i efektywnym nauczaniu swoich uczniów, korzysta z wielu form i metod nauczania. Zapewne większość z was nie raz używała nieświadomie na swoich zajęciach różnych form arteterapii. Warto dowiedzieć się, czym jest dokładnie arteterapia i jakie są jej możliwości, dzięki czemu zyskamy szansę na wykorzystanie pełni jej potencjału.
Czym zatem jest właściwie arteterapia? W skrócie to wykorzystanie wszelkich form sztuki: muzyki, plastyki, filmu, teatru, tańca, fotografii i innych do rozwijania zarówno własnych zdolności, jak i zdolności uczniów. Arteterapia to również wspaniała szansa na realizację innych, wcześniej obranych celów takich jak: zwiększenie empatii czy też zachęcenie uczniów do odkrywania samych siebie.
Jak zacząć przygodę z arteterapią?
Oczywiście najłatwiej i najbezpieczniej jest zrobić kurs lub pójść na studia o kierunku arteterapeutycznym. Jednakże jeśli jesteście typem samouka i potraficie wyłapać pewne konwencje to zapraszam po inspiracje i dawkę cennej wiedzy, którą dzielę się za darmo na mojej stronie internetowej: https://katarzynagoralczyk.weebly.com/
Jak zapewne zauważyliście, każdy chętnie teraz pisze i tworzy własne materiały. Dobrze jest z nich korzystać, ale dobrze jest mieć pewność, że korzystacie z pewnych i sprawdzonych źródeł. Arteterapia to nie zabawa dla każdego! Zastosowana nieprawidłowo, może niechcący, mówiąc kolokwialnie, rozwalić człowieka, zostawić go samego z emocjami. Także jeśli nie jesteście przeszkoleni z tej dziedziny polecam zacząć od gotowych scenariuszy, aby zobaczyć jak działa cały ten mechanizm.
Świadoma arteterapia
Na pewno zastanawiacie się od czego zacząć. Zobaczcie w jakim jesteście dziale, jakie tematy teraz poruszacie na wspólnych zajęciach. Jeśli jesteście na przykład w temacie człowiek warto zrobić z uczniami autoportrety z wycinków gazet. Założę się, że podobne ćwiczenie wykonywaliście ze swoimi uczniami wielokrotnie, ale żeby przejść teraz do świadomej arteterapii, zastanówcie się jakie tematy możecie poruszyć po wykonaniu takiej pracy, jakie cele możecie zrealizować. Wgląd w siebie? Zrozumienie inności każdego z nas? Akceptacja siebie? Wszystkie te zagadnienia są ważne. Na początek powinniście jednak skupić się na jednym, wybranym temacie.
Podstawowym etapem, przy wykorzystaniu artetarapii, jest prezentacja prac i opowiedzenie kilku słów o interpretacji tematu oraz procesie tworzenia swojego dzieła: tego jak się czuliśmy podczas wykonywania zadania, co było łatwe, a co trudne. Wspólnie z uczniami możecie zastanowić się nad znaczeniem danych elementów na obrazie, o ile wykonawca danego portretu się na to zgodzi. Bardzo ważnym elementem zaistnienia arteterapii jest dobrowolność. Zatem, jeśli ktoś zgadza się na to, aby inny skupili się na jego pracy, a tym samym na nim osobiście, musicie uświadomić uczniów, że wyrażamy tylko własną opinię i wypowiadamy tylko pozytywne lub neutralne komentarze.
Przykład: „Wydaje mi się, że jesteś dobrym obserwatorem, ponieważ masz duże oczy. Dzięki nim zapewne zauważasz więcej niż inni i masz szanse stać się bardzo empatyczną osobą. .”
Jak zauważyliście, wypowiedź ta to raczej próba odczytania innej osoby, używamy słów typu: wydaje mi się, uważam, może, zdaje mi się, chyba, podejrzewam itp. Wykonawca pracy może, ale nie musi, odpowiedzieć na ten komentarz. Może stwierdzić czy się z nim zgadza, czy też nie. Po podzieleniu się wzajemnymi obserwacjami, osoba opisywana ma szansę zacząć myśleć o sobie, rozważać na ile inni uczniowie ją poznali, czy ją rozumieją oraz czy ona sama siebie rozumie.
Zalety stosowania arteterapii na zajęciach
Dzięki takim pracom i rozmowom uczniowie stają się bardziej empatyczni i wrażliwi na drugą osobę. Próbują zrozumieć siebie i swoje wybory. Grupa zbliża się do siebie i staje się bardziej zgrana. Wy, jako nauczyciele, lepiej poznacie swoich podopiecznych i łatwiej wam będzie zrozumieć ich potrzeby. Podejdziecie bardziej indywidualnie do każdego z uczniów. Przygotujecie lepsze zajęcia, a swoim uczniom przekażecie wiedzę zarówno książkową, jak i tę, która przyda im się w codziennym, dorosłym życiu. Dodatkowo, uczestnicząc z uczniami w tych zadaniach możecie też lepiej poznać siebie i sprawdzić się w roli terapeuty i coacha. Także zalety są obustronne i warto zacząć przygodę z arteterapią.
Podsumowanie
Arteterapia jest ciekawą, kreatywną i dającą wiele satysfakcji formą pracy. Potrafi pomóc rozwinąć skrzydła i wydobyć z nas to, co mamy w sobie najlepsze. Użyta nieumiejętnie może jednak skrzywdzić człowieka. Należy ją stosować z głową i pamiętać o tym, że jej celem jest wsparcie psychiczne, pobudzenie wszechstronnego rozwoju, rozwijanie umiejętności pracy w grupie, uzewnętrznienie swoich emocji oraz zaspokojenie potrzeb takich jak bezpieczeństwo, zrozumienie i akceptacja.
Mnie to przekonało, a was?