“Engage students in Real, Rich & Relevant Learning”
Tom March
Praca nauczyciela przeniosła się całkowicie do świata online. Dla jednych to pestka – wystarczyło zapoznać się z kilkoma witrynami, ściągnąć platformę do nauczania i voila! Inni natomiast bronią się jak mogą przed prowadzeniem zajęć na żywo przez Internet i wolą wysyłać mnóstwo materiałów do samodzielnej pracy. Nieważne, które podejście wybierzesz, dobro uczniów powinno być dla ciebie najważniejsze. Dla nich to też nadzwyczajna sytuacja i czasem ciężko im się w niej odnaleźć.
Czy wiesz, że już w połowie lat 90 powstał znakomity model zdalnej pracy z uczniami? Ciężko sobie to wyobrazić, ale to prawda. Nowe technologie do tej pory pełniły w większości rolę dodatku do nauczania. Różnego rodzaju oprogramowania mogły być stosowane jako element samokształcenia się uczniów, ale nigdy nie zastępowały kontaktu na żywo. Pojęcie CALL (ang. Computer-assisted Language Learning) czyli nauki języka wspomaganej komputerem figuruje w metodyce nauczania języków obcych już od lat 80. Wiadomo, że wraz z postępującym rozwojem, technologia zaczęła zajmować coraz to ważniejsze miejsce w edukacji. Początkowo należały do niej słowniki multimedialne, płyty CD z programami do nauki języka, czy specjalne miejsca w sieci, w których można było porozmawiać online – chat rooms. Później w latach 90., kiedy rozpowszechnił się dostęp do komputerów z siecią www, profesorowie i językoznawcy zaczęli bardziej zgłębiać zalety wykorzystania komputerów w procesie nauczania. Tak właśnie w 1995 dr Bernie Dodge i dr Tom March opracowali innowacyjny model pracy – WebQuest.
Czym jest model WebQuest?
WebQuest to rodzaj uczenia oparty na pogłębieniu wiedzy uczniów na podstawie analizowania wartościowych materiałów autentycznych dostępnych w Internecie. Brzmi to dla ciebie jak zwykłe wygoogluj, skopiuj i wklej? Nic bardziej mylnego.
Twórcy dokładnie opisują złożoność WebQuest. Ma on na celu przede wszystkim umożliwić uczniom pracę w zespołach, w których w sposób dedukcyjny zdobywają oni wiadomości dotyczące wybranej tematyki. Najważniejsze jest nie tyle zdobycie wiedzy, co wnioskowanie, szukanie kwintesencji i zrozumienie zachodzących procesów. Nauczyciel odpowiedzialny jest za stworzenie kontekstu, dostarczenie odpowiednich środków (tzn. linków do odpowiednich źródeł) i postawienie przed uczniami zadań przyczyniających się do stymulacji sprawności myślenia wyższego rzędu (ang. Higher Order Thinking Skills).
To wszystko wydaje się być dość zawiłe… Ale wcale nie jest tak skomplikowane, gdy już przyjrzymy się bliżej konstruowaniu WebQuesta.
Jak zaprojektować dobry WebQuest?
Zanim przejdziemy do projektowania poszczególnych etapów, dr Tom March sugeruje, żeby przemyśleć kilka kwestii podczas opracowywania WebQuestu. Czy ćwiczenia przyciągną uwagę (attention) uczniów, są adekwatne (relevant) do ich potrzeb oraz zainteresowań, czy rozbudzą w uczniach przekonanie (confidence), że są w stanie osiągnąć zamierzone efekty i czy ukończenie całego WebQuestu będzie dla nich satysfakcjonujące (satisfaction). Jeśli chcecie zgłębić temat, koniecznie odwiedźcie stronę Toma Marcha.
Ciekawe wprowadzenie tematu
WebQuest w założeniu składa się z pięciu elementów. Pierwszym jest intrygująca historia wprowadzająca uczestników w całość projektu. Temat powinien być kontrowersyjny, szeroki i wzbudzać zainteresowanie. Warto, żeby we wstępie pojawił się jakiś nakreślony problem, którego rozwiązanie nastąpi po ukończeniu wszystkich elementów zadania. Nie powinien jednak on być zbyt oczywisty, bo to może zaważyć na motywacji uczniów do zdobywania nowej wiedzy.
Zarys ogólny interesującej nas dziedziny
W kolejnym etapie przechodzimy do konkretnych zadań i stawiamy przed uczniami otwarte pytania, na które odpowiedzi będą mogli zdobyć, omawiając wspólnie wszystkie zdobyte informacje. Tutaj musimy nakreślić problem, stworzyć tło, dzięki któremu uczniowie będą w stanie usystematyzować swoją wiedzę. Należy to zrobić bardzo sumiennie, bo w tym miejscu pojawią się wszystkie kluczowe zagadnienia. Nauczyciel musi się upewnić, że wszyscy uczniowie zaczynają z taką samą wiedzą. To wszystko pozwoli na bardziej świadome zagłębienie w wybraną kwestię. Podkreślmy, że to nie jest zabawa w szkołę, a zdobywanie wiedzy o czymś rzeczywiście istotnym i prawdziwym (np. dług publiczny w Polsce, handel międzynarodowy – różne perspektywy, edukacja, a dzieciństwo w Indiach, itp.). Materiały, które udostępnisz swoim uczniom, nie będą stworzone specjalnie na potrzeby nauki języka obcego, więc pamiętaj, żeby dobrze się z nimi zapoznać i dobrać je odpowiednio do poziomu zaawansowania. Możesz zasugerować uczniom korzystanie z porządnych słowników online oraz przypomnieć, że w razie problemów zawsze mogą się zwrócić do ciebie.
Różne ujęcia tego samego problemu
Wszyscy uczestnicy WebQuest na wcześniejszym etapie mieli szansę zdobyć podstawową wiedzę w wybranym temacie. Nadszedł czas na podzielenie ich na mniejsze grupy. Każdej z grup zostanie przypisana rola lub konkretny aspekt danego zagadnienia (np. bankier, kontekst kulturowy, nauczyciel, itp.) i odpowiednie zadania, które muszą wypełnić. Taki podział pozwala na szersze ujęcie problemu – perspektywa będzie się różnić w zależności od przypisanej roli. Nauczyciel musi zapewnić odpowiednie zasoby, z których uczniowie będą korzystać oraz szczegółowo opisać rolę każdej z grup, pomniejsze zadania i kluczowe pytania do analizy. Każda grupa powinna mieć udostępnione przynajmniej 2-3 źródła, z których będzie mogła korzystać w trakcie pracy nad wyznaczonymi zadaniami. Przykład organizacji pracy w ramach WebQuestu znajdziesz tu: KLIK.
Dyskusja, wnioski, opracowanie
Czas, żeby zebrać razem wszystkie elementy poszukiwań. To w tym miejscu przede wszystkim będą wykorzystywane sprawności myślenia wyższego rzędu. Celem tego etapu jest analiza, zastosowanie przyswojonej wiedzy oraz przekazanie jej w sposób zrozumiały pozostałym grupom. Tutaj nie do końca najważniejszy jest namacalny rezultat, ale procesy myślowe naszych uczniów i ich otwartość na niespodziewane rezultaty poszukiwań. Jest to wymagający etap, ale pomaga w nauce samodzielnego analizowania i przetwarzania informacji. Czyż nie tego powinniśmy uczyć? Ułatwieniem dla uczniów podczas zbierania spostrzeżeń będzie przygotowana wcześniej rubryka lub inne pomoce graficzne. Prezentowane wnioski z przeprowadzonych przez nich badań można zebrać w prezentacji multimedialnej w Power Point bądź Prezi.
Feedback od eksperta i konkluzje
Istotą WebQuestu jest to, że odnosi się on do prawdziwego życia, dlatego też twórcy podkreślają, że ostatni element musi być publikacją wszystkich zdobytych informacji i podzieleniem się nimi ze światem. To odróżnia taki projekt od zwykłego zadania na lekcji. Wszystkie zebrane wnioski mogą zostać przez uczniów spisane w formie artykułu, wpisu na blogu, wiadomości, eseju czy prezentacji. Forma jest dowolna, ale należy pamiętać, że ta praca musi zostać upubliczniona i najlepiej wysłana do eksperta z danej dziedziny. W ten sposób (o ile ekspert odpowie na taką wiadomość) uczniowie mogą zweryfikować swoje spostrzeżenia i wnioski. Dr Bernie Dodge i dr Tom March zachęcają, żeby w zależności od tematyki WebQuestu opublikować taką pracę w lokalnej prasie, przeprowadzić prezentację, np. w bibliotece lub domu kultury.
Na zakończenie dobrym pomysłem będzie odniesienie się do historii ze wstępu do WebQuestu i zgrabne podsumowanie tematu. Wspólnie z uczniami omów cały projekt, jak przebiegały poszczególne etapy. Postaraj się tak pokierować rozmową, żeby dać szansę uczniom na uzmysłowienie sobie, jak wiele udało im się zyskać poprzez udział w takim przedsięwzięciu.
To tylko zarys tego, jak powinien wyglądać modelowy WebQuest. Pamiętaj, że nie musisz realizować ze swoimi uczniami wszystkich etapów. Odpowiadając na potrzeby grup, z którymi pracujesz możesz zakończyć projekt po zebraniu ogólnych informacji o wybranym problemie. Chociaż wiadomo, poszukiwanie informacji to dość ekscytująca część pracy. Jak z każdą metodą, podejściem czy techniką uczenia – zamiast bez namysłu podążać za instrukcjami, warto wybrać elementy, które pozwolą na spersonalizowanie zadania tak, żeby najlepiej odpowiadał modelom twojego nauczania.
Tyle zachodu… ale warto!
Edukacja to klucz do zrozumienia świata. Żeby nauczyć się go zrozumieć, trzeba mieć szansę na samodzielne wyciąganie wniosków, analizę i konstruktywną dyskusję. Metody nauczania, w których nauczyciel jako ekspert przekazuje wiedzę, niekiedy opatrzoną swoimi opiniami i przeświadczeniami, powinny zdecydowanie ulec zmianie. Prowadzący zajęcia rzeczywiście jest, lub powinien być, ekspertem w swojej dziedzinie, ale musi on umożliwiać uczniom samodzielną eksplorację i być dla nich oparciem. Scaffolding to niezwykle istotny element w nauczaniu.
Korzystanie z projektów WebQuest ma wiele zalet. Między innymi uczenie jest bardziej spersonalizowane – zajęcia można dopasować do zainteresowań uczniów. Pogłębienie wiedzy w interesujących ich obszarach znacząco przełoży się na motywację w nauce, a to wiele znaczy.
Model WebQuestu pozwala uczniom na zdobycie nowych informacji, zrozumienie i przeanalizowanie zagadnień i wyciągnięcie wniosków. Co za tym idzie, dajemy im narzędzia do zrozumienia różnych zachodzących na świecie procesów. Warto też przekazać uczniom, że nie wszystko, co oferuje nam sieć jest wartościowe. Dostępne są tam zasoby, które może pisać czy edytować każdy. Umiejętność analizy i odsiania fake newsów od prawdy jest niezwykle ważna w prawdziwym życiu.
W procesie WebQuestu zmienia się także rola nauczyciela. Staje się on pewnego rodzaju mentorem, który tylko wspiera uczniów w wykonaniu zadań, a nie narzuca rozwiązania. W pracy z młodszymi uczniami (a jest to również możliwe!) nauczyciel będzie pełnił rolę moderatora dyskusji, ale to uczniowie będą weryfikować, wnioskować i formułować przeróżne tezy.
Sądzę, że WebQuest jest bardzo uniwersalnym narzędziem i znajdzie zastosowanie w większości przedmiotów szkolnych. Jeśli chcesz spróbować nowego podejścia do uczenia online i wspierania krytycznego myślenia u swoich uczniów, zdecydowanie rozważ włączenie WebQuestów w twoją codzienną praktykę. Na swojej stronie internetowej Tom March zamieścił kilka przykładowych WebQuestów, które mogą posłużyć jako inspiracja do tworzenia własnych projektów.
Jeśli zainteresował cię temat WebQuestu koniecznie odwiedź stronę:https://tommarch.com/webquest-design-tips/ gdzie znajdziesz wiele praktycznych porad dotyczących opracowania zadań dla twoich uczniów.
“Engage students in Real, Rich & Relevant Learning” Tom March
Praca nauczyciela przeniosła się całkowicie do świata online. Dla jednych to pestka – wystarczyło zapoznać się z kilkoma witrynami, ściągnąć platformę do nauczania i voila! Inni natomiast bronią się jak mogą przed prowadzeniem zajęć na żywo przez Internet i wolą wysyłać mnóstwo materiałów do samodzielnej pracy. Nieważne, które podejście wybierzesz, dobro uczniów powinno być dla ciebie najważniejsze. Dla nich to też nadzwyczajna sytuacja i czasem ciężko im się w niej odnaleźć.
Czy wiesz, że już w połowie lat 90 powstał znakomity model zdalnej pracy z uczniami? Ciężko sobie to wyobrazić, ale to prawda. Nowe technologie do tej pory pełniły w większości rolę dodatku do nauczania. Różnego rodzaju oprogramowania mogły być stosowane jako element samokształcenia się uczniów, ale nigdy nie zastępowały kontaktu na żywo. Pojęcie CALL (ang. Computer-assisted Language Learning) czyli nauki języka wspomaganej komputerem figuruje w metodyce nauczania języków obcych już od lat 80. Wiadomo, że wraz z postępującym rozwojem, technologia zaczęła zajmować coraz to ważniejsze miejsce w edukacji. Początkowo należały do niej słowniki multimedialne, płyty CD z programami do nauki języka, czy specjalne miejsca w sieci, w których można było porozmawiać online – chat rooms. Później w latach 90., kiedy rozpowszechnił się dostęp do komputerów z siecią www, profesorowie i językoznawcy zaczęli bardziej zgłębiać zalety wykorzystania komputerów w procesie nauczania. Tak właśnie w 1995 dr Bernie Dodge i dr Tom March opracowali innowacyjny model pracy – WebQuest.
Czym jest model WebQuest?
WebQuest to rodzaj uczenia oparty na pogłębieniu wiedzy uczniów na podstawie analizowania wartościowych materiałów autentycznych dostępnych w Internecie. Brzmi to dla ciebie jak zwykłe wygoogluj, skopiuj i wklej? Nic bardziej mylnego.
Twórcy dokładnie opisują złożoność WebQuest. Ma on na celu przede wszystkim umożliwić uczniom pracę w zespołach, w których w sposób dedukcyjny zdobywają oni wiadomości dotyczące wybranej tematyki. Najważniejsze jest nie tyle zdobycie wiedzy, co wnioskowanie, szukanie kwintesencji i zrozumienie zachodzących procesów. Nauczyciel odpowiedzialny jest za stworzenie kontekstu, dostarczenie odpowiednich środków (tzn. linków do odpowiednich źródeł) i postawienie przed uczniami zadań przyczyniających się do stymulacji sprawności myślenia wyższego rzędu (ang. Higher Order Thinking Skills).
To wszystko wydaje się być dość zawiłe… Ale wcale nie jest tak skomplikowane, gdy już przyjrzymy się bliżej konstruowaniu WebQuesta.
Jak zaprojektować dobry WebQuest?
Zanim przejdziemy do projektowania poszczególnych etapów, dr Tom March sugeruje, żeby przemyśleć kilka kwestii podczas opracowywania WebQuestu. Czy ćwiczenia przyciągną uwagę (attention) uczniów, są adekwatne (relevant) do ich potrzeb oraz zainteresowań, czy rozbudzą w uczniach przekonanie (confidence), że są w stanie osiągnąć zamierzone efekty i czy ukończenie całego WebQuestu będzie dla nich satysfakcjonujące (satisfaction). Jeśli chcecie zgłębić temat, koniecznie odwiedźcie stronę Toma Marcha.
Ciekawe wprowadzenie tematu
WebQuest w założeniu składa się z pięciu elementów. Pierwszym jest intrygująca historia wprowadzająca uczestników w całość projektu. Temat powinien być kontrowersyjny, szeroki i wzbudzać zainteresowanie. Warto, żeby we wstępie pojawił się jakiś nakreślony problem, którego rozwiązanie nastąpi po ukończeniu wszystkich elementów zadania. Nie powinien jednak on być zbyt oczywisty, bo to może zaważyć na motywacji uczniów do zdobywania nowej wiedzy.
Zarys ogólny interesującej nas dziedziny
W kolejnym etapie przechodzimy do konkretnych zadań i stawiamy przed uczniami otwarte pytania, na które odpowiedzi będą mogli zdobyć, omawiając wspólnie wszystkie zdobyte informacje. Tutaj musimy nakreślić problem, stworzyć tło, dzięki któremu uczniowie będą w stanie usystematyzować swoją wiedzę. Należy to zrobić bardzo sumiennie, bo w tym miejscu pojawią się wszystkie kluczowe zagadnienia. Nauczyciel musi się upewnić, że wszyscy uczniowie zaczynają z taką samą wiedzą. To wszystko pozwoli na bardziej świadome zagłębienie w wybraną kwestię. Podkreślmy, że to nie jest zabawa w szkołę, a zdobywanie wiedzy o czymś rzeczywiście istotnym i prawdziwym (np. dług publiczny w Polsce, handel międzynarodowy – różne perspektywy, edukacja, a dzieciństwo w Indiach, itp.). Materiały, które udostępnisz swoim uczniom, nie będą stworzone specjalnie na potrzeby nauki języka obcego, więc pamiętaj, żeby dobrze się z nimi zapoznać i dobrać je odpowiednio do poziomu zaawansowania. Możesz zasugerować uczniom korzystanie z porządnych słowników online oraz przypomnieć, że w razie problemów zawsze mogą się zwrócić do ciebie.
Różne ujęcia tego samego problemu
Wszyscy uczestnicy WebQuest na wcześniejszym etapie mieli szansę zdobyć podstawową wiedzę w wybranym temacie. Nadszedł czas na podzielenie ich na mniejsze grupy. Każdej z grup zostanie przypisana rola lub konkretny aspekt danego zagadnienia (np. bankier, kontekst kulturowy, nauczyciel, itp.) i odpowiednie zadania, które muszą wypełnić. Taki podział pozwala na szersze ujęcie problemu – perspektywa będzie się różnić w zależności od przypisanej roli. Nauczyciel musi zapewnić odpowiednie zasoby, z których uczniowie będą korzystać oraz szczegółowo opisać rolę każdej z grup, pomniejsze zadania i kluczowe pytania do analizy. Każda grupa powinna mieć udostępnione przynajmniej 2-3 źródła, z których będzie mogła korzystać w trakcie pracy nad wyznaczonymi zadaniami. Przykład organizacji pracy w ramach WebQuestu znajdziesz tu: . https://ozline.com/webquests/bww/roles.html
Dyskusja, wnioski, opracowanie
Czas, żeby zebrać razem wszystkie elementy poszukiwań. To w tym miejscu przede wszystkim będą wykorzystywane sprawności myślenia wyższego rzędu. Celem tego etapu jest analiza, zastosowanie przyswojonej wiedzy oraz przekazanie jej w sposób zrozumiały pozostałym grupom. Tutaj nie do końca najważniejszy jest namacalny rezultat, ale procesy myślowe naszych uczniów i ich otwartość na niespodziewane rezultaty poszukiwań. Jest to wymagający etap, ale pomaga w nauce samodzielnego analizowania i przetwarzania informacji. Czyż nie tego powinniśmy uczyć? Ułatwieniem dla uczniów podczas zbierania spostrzeżeń będzie przygotowana wcześniej rubryka lub inne pomoce graficzne. Prezentowane wnioski z przeprowadzonych przez nich badań można zebrać w prezentacji multimedialnej w Power Point bądź Prezi.
Feedback od eksperta i konkluzje
Istotą WebQuestu jest to, że odnosi się on do prawdziwego życia, dlatego też twórcy podkreślają, że ostatni element musi być publikacją wszystkich zdobytych informacji i podzieleniem się nimi ze światem. To odróżnia taki projekt od zwykłego zadania na lekcji. Wszystkie zebrane wnioski mogą zostać przez uczniów spisane w formie artykułu, wpisu na blogu, wiadomości, eseju czy prezentacji. Forma jest dowolna, ale należy pamiętać, że ta praca musi zostać upubliczniona i najlepiej wysłana do eksperta z danej dziedziny. W ten sposób (o ile ekspert odpowie na taką wiadomość) uczniowie mogą zweryfikować swoje spostrzeżenia i wnioski. Dr Bernie Dodge i dr Tom March zachęcają, żeby w zależności od tematyki WebQuestu opublikować taką pracę w lokalnej prasie, przeprowadzić prezentację, np. w bibliotece lub domu kultury.
Na zakończenie dobrym pomysłem będzie odniesienie się do historii ze wstępu do WebQuestu i zgrabne podsumowanie tematu. Wspólnie z uczniami omów cały projekt, jak przebiegały poszczególne etapy. Postaraj się tak pokierować rozmową, żeby dać szansę uczniom na uzmysłowienie sobie, jak wiele udało im się zyskać poprzez udział w takim przedsięwzięciu.
To tylko zarys tego, jak powinien wyglądać modelowy WebQuest. Pamiętaj, że nie musisz realizować ze swoimi uczniami wszystkich etapów. Odpowiadając na potrzeby grup, z którymi pracujesz możesz zakończyć projekt po zebraniu ogólnych informacji o wybranym problemie. Chociaż wiadomo, poszukiwanie informacji to dość ekscytująca część pracy. Jak z każdą metodą, podejściem czy techniką uczenia – zamiast bez namysłu podążać za instrukcjami, warto wybrać elementy, które pozwolą na spersonalizowanie zadania tak, żeby najlepiej odpowiadał modelom twojego nauczania.
Tyle zachodu… ale warto!
Edukacja to klucz do zrozumienia świata. Żeby nauczyć się go zrozumieć, trzeba mieć szansę na samodzielne wyciąganie wniosków, analizę i konstruktywną dyskusję. Metody nauczania, w których nauczyciel jako ekspert przekazuje wiedzę, niekiedy opatrzoną swoimi opiniami i przeświadczeniami, powinny zdecydowanie ulec zmianie. Prowadzący zajęcia rzeczywiście jest, lub powinien być, ekspertem w swojej dziedzinie, ale musi on umożliwiać uczniom samodzielną eksplorację i być dla nich oparciem. Scaffolding to niezwykle istotny element w nauczaniu.
Korzystanie z projektów WebQuest ma wiele zalet. Między innymi uczenie jest bardziej spersonalizowane – zajęcia można dopasować do zainteresowań uczniów. Pogłębienie wiedzy w interesujących ich obszarach znacząco przełoży się na motywację w nauce, a to wiele znaczy.
Model WebQuestu pozwala uczniom na zdobycie nowych informacji, zrozumienie i przeanalizowanie zagadnień i wyciągnięcie wniosków. Co za tym idzie, dajemy im narzędzia do zrozumienia różnych zachodzących na świecie procesów. Warto też przekazać uczniom, że nie wszystko, co oferuje nam sieć jest wartościowe. Dostępne są tam zasoby, które może pisać czy edytować każdy. Umiejętność analizy i odsiania fake newsów od prawdy jest niezwykle ważna w prawdziwym życiu.
W procesie WebQuestu zmienia się także rola nauczyciela. Staje się on pewnego rodzaju mentorem, który tylko wspiera uczniów w wykonaniu zadań, a nie narzuca rozwiązania. W pracy z młodszymi uczniami (a jest to również możliwe!) nauczyciel będzie pełnił rolę moderatora dyskusji, ale to uczniowie będą weryfikować, wnioskować i formułować przeróżne tezy.
Sądzę, że WebQuest jest bardzo uniwersalnym narzędziem i znajdzie zastosowanie w większości przedmiotów szkolnych. Jeśli chcesz spróbować nowego podejścia do uczenia online i wspierania krytycznego myślenia u swoich uczniów, zdecydowanie rozważ włączenie WebQuestów w twoją codzienną praktykę. Na swojej stronie internetowej Tom March zamieścił kilka przykładowych WebQuestów, które mogą posłużyć jako inspiracja do tworzenia własnych projektów.
Jeśli zainteresował cię temat WebQuestu koniecznie odwiedź stronę:https://tommarch.com/webquest-design-tips/ gdzie znajdziesz wiele praktycznych porad dotyczących opracowania zadań dla twoich uczniów.
Tekst przygotowała dla was Paulina Andruszkiewicz-Glińska, autorka nauczycielskiego bloga z fantastycznymi pomysłami dla nauczycieli – From P. with Love.
Nauczycielka języka angielskiego, autorka bloga From P. with Love, skierowanego do nauczycieli języków obcych