wyznaczanie celów językowych

Pomóż swoim uczniom wyznaczać cele językowe

Jeżeli prowadzisz zajęcia indywidualne, to prawdopodobnie - tak jak ja - na początku lub jeszcze przed rozpoczęciem każdego takiego kursu, pytasz swoich uczniów jakie mają priorytety i cele, co chcą osiągnąć, na czym im zależy, które umiejętności chcieliby szlifować, a które są dla nich mniej ważne.

Czy to pomaga? Oczywiście. Dzięki temu możemy wspólnie – my i nasi uczniowie – określić na czym powinniśmy się podczas danego kursu skupić. Skąd mielibyśmy wiedzieć czym zająć się podczas lekcji i jakie zadania domowe uczniom podrzucić, gdybyśmy nie mieli świadomości, do jakiego celu dążymy? W  jaki sposób mielibyśmy przekonać kursantów do niekiedy uciążliwych ćwiczeń, gdybyśmy nie byli w stanie wykazać, w jaki sposób pomogą im one zrealizować cel, dla którego przyszli na nasze lekcje?

Precyzyjnie określ priorytety i cele

Łatwo powiedzieć… Przeciętny uczeń, zwłaszcza ten dorosły, zapytany po co przyszedł na kurs, odpowie zazwyczaj, że „chce poprawić swój angielski”. Ogólnikowo, bezrefleksyjnie. Nawet dorośli kursanci z reguły nie umieją swoich celów językowych sprecyzować. Czyli dać nam tego, czego najbardziej do rozpoczęcia i zaplanowania kursu potrzebujemy.

Potrzebujemy konkretów. Czy chodzi o rysujący się gdzieś daleko na horyzoncie egzamin lub spodziewaną zmianę pracy? Czy może kursantowi zależy przede wszystkim na mówieniu lub pisaniu? Wiedząc, że uczeń przychodzi do mnie – jako lektora – np. ćwiczyć umiejętność pisania pod kątem artykułów naukowych, które planuje w przyszłym roku opublikować, wiem od razu jakie ćwiczenia mam z nim robić i na jakich środkach językowych powinniśmy się skupić. Jeżeli ktoś przychodzi do mnie popracować nad umiejętnością mówienia, bo chce się dogadać zagranicą podczas wakacji, wiem, że zamęczanie go rozbudowaną gramatyką lub pisaniem e-maili byłoby bezcelową stratą czasu.

Niby oczywiste, jako nauczyciele języków przyjmujemy za pewnik to, że podczas zajęć skupiamy się na ćwiczeniu tych umiejętności, które są dla naszych kursantów kluczowe. Tylko że już dla naszych uczniów wcale takie oczywiste to nie jest. I to po stronie nauczyciela, w moim przypadku nauczyciela anglisty, leży obowiązek uświadomienia im, że nikt jeszcze nie nauczył się Small Talku, tłukąc wypełnianie luk w ćwiczeniach na Mixed Conditionals.

wyznaczanie celów językowych

Uzgodnij w jaki sposób cele zostaną osiągnięte

Zatem określamy cele, wspólnie z kursantami zastanawiamy się jak je osiągnąć i ustalamy jak w związku z tym będą wyglądały nasze zajęcia. Działa. Ale niestety nie zawsze, bo:

  1. wielu kursantów przychodzi do nas „skażonych” błędnymi przekonaniami i złymi nawykami dotyczącymi nauki języków i nauki w ogóle, które od samego początku utrudniają im (i lektorowi) realizację celów, jakie sami sobie założyli;
  2. wszyscy jesteśmy ludźmi: realizacja dalekosiężnych celów jest trudna, efekty nieuchwytne, dlatego łatwo jest gdzieś po drodze stracić cel z oczu i zboczyć np. w przyjemne pogaduszki z lektorem, podczas gdy naszym celem jest przygotowanie się do egzaminu.

Dlatego dobrze jest poświęcić sporo czasu na rozmawianie o celach nie tylko na początku kursu, ale również podczas kolejnych zajęć. Uzgodnijmy wspólnie czemu będziemy poświęcać czas podczas zajęć, jakie ćwiczenia i aktywności najbardziej nam się przydadzą. Ustalmy też w jaki sposób kursant będzie pracował samodzielnie. A potem… Wróćmy od czasu do czasu do tych ustaleń, aby przeprowadzić ich weryfikację. Cykliczne podsumowania to okazja do rozmowy z uczniem o tym, które działania najbardziej się sprawdzają i przybliżają nas do osiągnięcia upragnionego językowego celu, a które wręcz przeciwnie – tylko od niego oddalają. Takie rozmowy są  bardzo uświadamiające i cenne zarówno dla naszych kursantów, jak i dla nas.

Udokumentuj ustalenia

Jak jednak sprawić, żeby ustalenia między nami a naszymi uczniami były odczuwane jako wiążące przez obie strony, a nie tylko tę stronę, która prowadzi zajęcia? Ustalenia z uczniem warto spisać, a już najlepiej, kiedy uczeń spisze je osobiście. Dlaczego? Dlatego, że ustne postanowienia to tylko postanowienia, ale już postanowienia na papierze to zobowiązania.

Co warto wypróbować?

Listy

Tworzone wspólnie z uczniem listy zagadnień do opanowania lub szczegółowych umiejętności (np. składanie zamówień poprzez email, poprawienie wymowy th). Listy mogą przyjąć formę list kontrolnych, na których wspólnie odznaczacie, co udało wam się już osiągnąć.

Pytania

Pytania zamknięte (np. Czy uważasz, że powinniśmy robić więcej ćwiczeń ze słuchu na lekcji?i otwarte (np. Co sprawia ci największą trudność w nauce wymowy?pozwalają nam odkryć te oczekiwania ucznia, o których z różnych powodów niepytany kursant sam nam nie powie, a odpowiednio sformułowane naprowadzą go na istotne problemy lub możliwe rozwiązania, z których istnienia mógł sobie nie zdawać sprawy.

Formularze

Formularze będą najprostsze dla twoich uczniów i najszybsze do zastosowania podczas zajęć. Jeżeli przygotujesz wcześniej pytania, na które twoi uczniowie będą musieli jedynie odpowiedzieć tak/nie, wybrać jedno słowo lub określić odpowiedź na skali od 1 do 5, potrzebne ci informacje uzyskasz bardzo szybko, nie tracąc cennego czasu na lekcji. Nie musisz przygotowywać formularza dla każdego ucznia z osobna, możesz mieć jeden dla wszystkich albo np. jeden dla każdej grupy wiekowej.

Możesz też wypróbować narzędzie, które opracowałam na własne potrzeby już jakiś czas temu i stosuję z powodzeniem do tej pory.

Wypróbuj Celownik Językowy

Kilka lat temu trafiłam zupełnie przypadkiem na Wheel of Life, koło życia – modne narzędzie coachingowe, służące do oceny poziomu satysfakcji z poszczególnych obszarów naszego życia, takich jak rodzina, praca, zdrowie, którym nadajemy wartości umowne od 1 do 10.

Okazuje się, że po niewielkich modyfikacjach koło życia może również służyć jako świetne narzędzie coachingu językowego. Wystarczy opisane na kole różne obszary naszego życia zastąpić sprawnościami językowymi. W ten prosty sposób otrzymujemy Koło celów językowych, w skrócie Celownik Językowy.

Wyznaczanie celów językowych
Kliknij w obrazek, żeby wyświetlić plik z celownikiem do pobrania

Z Celownika Językowego możemy korzystać na co najmniej trzy sposoby:

  1. Poproś ucznia o nadanie poszczególnym umiejętnościom priorytetu od 1 (najmniej ważne) do 10 (najważniejsze) i zamalowanie odpowiadających im obszarów na kole. Dzięki temu będziecie obydwoje pamiętali (a jak nie obydwoje, to przypomnisz uczniowi machając mu przed nosem powyższą karteczką), co jest podczas kursu najważniejsze, na co należy kłaść mniejszy nacisk, a które aktywności kompletnie mijają się z celem, dosłownie.
  2. Poproś ucznia o wybranie trzech lub czterech obszarów, które są dla niego najistotniejsze. Niech zaznaczy samodzielnie, na jakim poziomie znajduje się w każdym z tych obszarów obecnie w skali od 1 do 10. Następnie niech zaznaczy na jakim poziomie chce się znaleźć np. pod koniec semestru. Takie samodzielne oszacowanie poziomu i określenie oczekiwań pomagają uczniom z jednej strony własne oczekiwania urealnić, z drugiej wspomagają motywację, która do osiągnięcia upragnionych rezultatów jest im potrzebna.
  3. Poproś ucznia o zaznaczenie na kole, na jakim poziomie znajduje się w każdym z widocznych na nim obszarów. Następnie zwróć jego uwagę na obszary, które znacznie odbiegają poziomowo od innych. Czy na takim krzywym kole daleko zajedziemy? Wykorzystaj koło do uświadomienia uczniowi, że osiągnięcie biegłości w priorytetyzowanym przez niego obszarze może być niewykonalne bez uzyskania odpowiedniego poziomu w innych i np. bez względu na to ile czasu poświęci na ćwiczenia rozumienia ze słuchu, nie będzie w stanie oglądać amerykańskich seriali w oryginale, jeżeli brakuje mu znajomości podstawowego słownictwa lub struktur gramatycznych.

Zweryfikuj stopień realizacji celów

Do raz ustalonych celów trzeba wracać. Koniecznie. Sprawdzać w jakim stopniu udało nam się je zrealizować. Weryfikować priorytety i w razie konieczności aktualizować potrzeby, a co za tym idzie – modyfikować metody i techniki pracy oraz zakres materiału.

W razie potrzeby można też ustalone wspólnie z uczniem priorytety i cele wykorzystywać po trenersku. Czasem niestety „przeciwko” kursantom, żeby odczarować ich niesłuszne przekonania, zawrócić ich z błędnie obranej drogi.

Innym razem możemy je wykorzystać, żeby pochwalić, podbudować kursanta i za jakiś czas uzyskać jeszcze lepsze rezultaty.

Mam nadzieję, że zarówno moje uwagi i pomysły, jak i Celownik Językowy (który ściągniesz w pliku pdf jednym kliknięciem powyżej) przydadzą ci się podczas lekcji.

A może masz własny pomysł na wykorzystanie Celownika Językowego? Jeżeli tak, bardzo proszę, podziel się swoim pomysłem w komentarzu poniżej.

Jeżeli prowadzisz zajęcia indywidualne, to prawdopodobnie - tak jak ja - na początku lub jeszcze przed rozpoczęciem każdego takiego kursu, pytasz swoich uczniów jakie mają priorytety i cele, co chcą osiągnąć, na czym im zależy, które umiejętności chcieliby szlifować, a które są dla nich mniej ważne.

Czy to pomaga? Oczywiście. Dzięki temu możemy wspólnie – my i nasi uczniowie – określić na czym powinniśmy się podczas danego kursu skupić. Skąd mielibyśmy wiedzieć czym zająć się podczas lekcji i jakie zadania domowe uczniom podrzucić, gdybyśmy nie mieli świadomości, do jakiego celu dążymy? W  jaki sposób mielibyśmy przekonać kursantów do niekiedy uciążliwych ćwiczeń, gdybyśmy nie byli w stanie wykazać, w jaki sposób pomogą im one zrealizować cel, dla którego przyszli na nasze lekcje?

Precyzyjnie określ priorytety i cele

Łatwo powiedzieć… Przeciętny uczeń, zwłaszcza ten dorosły, zapytany po co przyszedł na kurs, odpowie zazwyczaj, że “chce poprawić swój angielski”. Ogólnikowo, bezrefleksyjnie. Nawet dorośli kursanci z reguły nie umieją swoich celów językowych sprecyzować. Czyli dać nam tego, czego najbardziej do rozpoczęcia i zaplanowania kursu potrzebujemy.

Potrzebujemy konkretów. Czy chodzi o rysujący się gdzieś daleko na horyzoncie egzamin lub spodziewaną zmianę pracy? Czy może kursantowi zależy przede wszystkim na mówieniu lub pisaniu? Wiedząc, że uczeń przychodzi do mnie – jako lektora – np. ćwiczyć umiejętność pisania pod kątem artykułów naukowych, które planuje w przyszłym roku opublikować, wiem od razu jakie ćwiczenia mam z nim robić i na jakich środkach językowych powinniśmy się skupić. Jeżeli ktoś przychodzi do mnie popracować nad umiejętnością mówienia, bo chce się dogadać zagranicą podczas wakacji, wiem, że zamęczanie go rozbudowaną gramatyką lub pisaniem e-maili byłoby bezcelową stratą czasu.

Niby oczywiste, jako nauczyciele języków przyjmujemy za pewnik to, że podczas zajęć skupiamy się na ćwiczeniu tych umiejętności, które są dla naszych kursantów kluczowe. Tylko że już dla naszych uczniów wcale takie oczywiste to nie jest. I to po stronie nauczyciela, w moim przypadku nauczyciela anglisty, leży obowiązek uświadomienia im, że nikt jeszcze nie nauczył się Small Talku, tłukąc wypełnianie luk w ćwiczeniach na Mixed Conditionals.

wyznaczanie celów językowych

Uzgodnij w jaki sposób cele zostaną osiągnięte

Zatem określamy cele, wspólnie z kursantami zastanawiamy się jak je osiągnąć i ustalamy jak w związku z tym będą wyglądały nasze zajęcia. Działa. Ale niestety nie zawsze, bo:

  1. wielu kursantów przychodzi do nas „skażonych” błędnymi przekonaniami i złymi nawykami dotyczącymi nauki języków i nauki w ogóle, które od samego początku utrudniają im (i lektorowi) realizację celów, jakie sami sobie założyli;
  2. wszyscy jesteśmy ludźmi: realizacja dalekosiężnych celów jest trudna, efekty nieuchwytne, dlatego łatwo jest gdzieś po drodze stracić cel z oczu i zboczyć np. w przyjemne pogaduszki z lektorem, podczas gdy naszym celem jest przygotowanie się do egzaminu.

Dlatego dobrze jest poświęcić sporo czasu na rozmawianie o celach nie tylko na początku kursu, ale również podczas kolejnych zajęć. Uzgodnijmy wspólnie czemu będziemy poświęcać czas podczas zajęć, jakie ćwiczenia i aktywności najbardziej nam się przydadzą. Ustalmy też w jaki sposób kursant będzie pracował samodzielnie. A potem… Wróćmy od czasu do czasu do tych ustaleń, aby przeprowadzić ich weryfikację. Cykliczne podsumowania to okazja do rozmowy z uczniem o tym, które działania najbardziej się sprawdzają i przybliżają nas do osiągnięcia upragnionego językowego celu, a które wręcz przeciwnie – tylko od niego oddalają. Takie rozmowy są  bardzo uświadamiające i cenne zarówno dla naszych kursantów, jak i dla nas.

Udokumentuj ustalenia

Jak jednak sprawić, żeby ustalenia między nami a naszymi uczniami były odczuwane jako wiążące przez obie strony, a nie tylko tę stronę, która prowadzi zajęcia? Ustalenia z uczniem warto spisać, a już najlepiej, kiedy uczeń spisze je osobiście. Dlaczego? Dlatego, że ustne postanowienia to tylko postanowienia, ale już postanowienia na papierze to zobowiązania.

Co warto wypróbować?

Listy

Tworzone wspólnie z uczniem listy zagadnień do opanowania lub szczegółowych umiejętności (np. składanie zamówień poprzez email, poprawienie wymowy th). Listy mogą przyjąć formę list kontrolnych, na których wspólnie odznaczacie, co udało wam się już osiągnąć.

Pytania

Pytania zamknięte (np. Czy uważasz, że powinniśmy robić więcej ćwiczeń ze słuchu na lekcji?) i otwarte (np. Co sprawia ci największą trudność w nauce wymowy?) pozwalają nam odkryć te oczekiwania ucznia, o których z różnych powodów niepytany kursant sam nam nie powie, a odpowiednio sformułowane naprowadzą go na istotne problemy lub możliwe rozwiązania, z których istnienia mógł sobie nie zdawać sprawy.

Formularze

Formularze będą najprostsze dla twoich uczniów i najszybsze do zastosowania podczas zajęć. Jeżeli przygotujesz wcześniej pytania, na które twoi uczniowie będą musieli jedynie odpowiedzieć tak/nie, wybrać jedno słowo lub określić odpowiedź na skali od 1 do 5, potrzebne ci informacje uzyskasz bardzo szybko, nie tracąc cennego czasu na lekcji. Nie musisz przygotowywać formularza dla każdego ucznia z osobna, możesz mieć jeden dla wszystkich albo np. jeden dla każdej grupy wiekowej.

Możesz też wypróbować narzędzie, które opracowałam na własne potrzeby już jakiś czas temu i stosuję z powodzeniem do tej pory.

Wypróbuj Celownik Językowy

Kilka lat temu trafiłam zupełnie przypadkiem na Wheel of Life, koło życia – modne narzędzie coachingowe, służące do oceny poziomu satysfakcji z poszczególnych obszarów naszego życia, takich jak rodzina, praca, zdrowie, którym nadajemy wartości umowne od 1 do 10.

Okazuje się, że po niewielkich modyfikacjach koło życia może również służyć jako świetne narzędzie coachingu językowego. Wystarczy opisane na kole różne obszary naszego życia zastąpić sprawnościami językowymi. W ten prosty sposób otrzymujemy Koło celów językowych, w skrócie Celownik Językowy.

Wyznaczanie celów językowych
Kliknij w obrazek, żeby wyświetlić plik z celownikiem do pobrania

Z Celownika Językowego możemy korzystać na co najmniej trzy sposoby:

  1. Poproś ucznia o nadanie poszczególnym umiejętnościom priorytetu od 1 (najmniej ważne) do 10 (najważniejsze) i zamalowanie odpowiadających im obszarów na kole. Dzięki temu będziecie obydwoje pamiętali (a jak nie obydwoje, to przypomnisz uczniowi machając mu przed nosem powyższą karteczką), co jest podczas kursu najważniejsze, na co należy kłaść mniejszy nacisk, a które aktywności kompletnie mijają się z celem, dosłownie.
  2. Poproś ucznia o wybranie trzech lub czterech obszarów, które są dla niego najistotniejsze. Niech zaznaczy samodzielnie, na jakim poziomie znajduje się w każdym z tych obszarów obecnie w skali od 1 do 10. Następnie niech zaznaczy na jakim poziomie chce się znaleźć np. pod koniec semestru. Takie samodzielne oszacowanie poziomu i określenie oczekiwań pomagają uczniom z jednej strony własne oczekiwania urealnić, z drugiej wspomagają motywację, która do osiągnięcia upragnionych rezultatów jest im potrzebna.
  3. Poproś ucznia o zaznaczenie na kole, na jakim poziomie znajduje się w każdym z widocznych na nim obszarów. Następnie zwróć jego uwagę na obszary, które znacznie odbiegają poziomowo od innych. Czy na takim krzywym kole daleko zajedziemy? Wykorzystaj koło do uświadomienia uczniowi, że osiągnięcie biegłości w priorytetyzowanym przez niego obszarze może być niewykonalne bez uzyskania odpowiedniego poziomu w innych i np. bez względu na to ile czasu poświęci na ćwiczenia rozumienia ze słuchu, nie będzie w stanie oglądać amerykańskich seriali w oryginale, jeżeli brakuje mu znajomości podstawowego słownictwa lub struktur gramatycznych.

Zweryfikuj stopień realizacji celów

Do raz ustalonych celów trzeba wracać. Koniecznie. Sprawdzać w jakim stopniu udało nam się je zrealizować. Weryfikować priorytety i w razie konieczności aktualizować potrzeby, a co za tym idzie – modyfikować metody i techniki pracy oraz zakres materiału.

W razie potrzeby można też ustalone wspólnie z uczniem priorytety i cele wykorzystywać po trenersku. Czasem niestety „przeciwko” kursantom, żeby odczarować ich niesłuszne przekonania, zawrócić ich z błędnie obranej drogi.

Innym razem możemy je wykorzystać, żeby pochwalić, podbudować kursanta i za jakiś czas uzyskać jeszcze lepsze rezultaty.

Mam nadzieję, że zarówno moje uwagi i pomysły, jak i Celownik Językowy (który ściągniesz w pliku pdf jednym kliknięciem powyżej) przydadzą ci się podczas lekcji.

A może masz własny pomysł na wykorzystanie Celownika Językowego? Jeżeli tak, bardzo proszę, podziel się swoim pomysłem w komentarzu poniżej.

Autorka Ania

Anna Barbarska

Lektorka z wieloletnim doświadczeniem, właścicielka szkoły językowej, autor materiałów i gier edukacyjnych

Odkryj więcej...

nauka online

Oczami ucznia – nauczanie online

Nauczanie online to temat rzeka. Wielu nauczycieli dzieliło się już swoimi opiniami na jego temat. Na łamach nauczycielskich blogów i facebookowych grup mówiło się o

Czytaj »
materialy swiateczne

Najlepsze materiały na świąteczną lekcję

Mrozek poszczypał za policzki, gdzieniegdzie śnieg przyprószył, grudzień rozgościł się na kartach kalendarza – sezon przedświąteczny w pełni! Jak sezon przedświąteczny, to i bożonarodzeniowa lekcja

Czytaj »

Odkryj więcej...

nauka online

Oczami ucznia – nauczanie online

Nauczanie online to temat rzeka. Wielu nauczycieli dzieliło się już swoimi opiniami na jego temat. Na łamach nauczycielskich blogów i facebookowych grup mówiło się o

Czytaj »
materialy swiateczne

Najlepsze materiały na świąteczną lekcję

Mrozek poszczypał za policzki, gdzieniegdzie śnieg przyprószył, grudzień rozgościł się na kartach kalendarza – sezon przedświąteczny w pełni! Jak sezon przedświąteczny, to i bożonarodzeniowa lekcja

Czytaj »

Zapisz się do newsletter'a

[mailerlite_form form_id=1]

Zapisz się do newsletter'a

[mailerlite_form form_id=1]